ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΣΙ
Έχει τύχει να διαβάσεις πως, σύμφωνα με την Jancis Robinson, η Κυδωνίτσα θα είναι το επόμενο μεγάλο κρασί; Ξέρεις πως το Ασύρτικο της Σαντορίνης φιγουράρει σε αναρίθμητες λίστες με τα καλύτερα κρασιά του κόσμου; Αλήθεια έχεις ακούσει πως η ελληνική Ρετσίνα υπάρχει στις λίστες κορυφαίων μισελενάτων εστιατορίων; Κάτι γίνεται εκεί έξω με το Ελληνικό κρασί, διάβασε παρακάτω και μάθε και συ γιατί!
Βασικές Ελληνικές ποικιλίες
Είναι αναμφισβήτητα ο βασιλιάς των λευκών ελληνικών ποικιλιών. Η καταγωγή του είναι από τη Σαντορίνη ενώ κάνει καριέρα σε όλη την Ελλάδα. Είναι μια ποικιλία με υψηλή οξύτητα, αρώματα εσπεριδοειδών και ορυκτό χαρακτήρα. Στη Σαντορίνη ο ορυκτός χαρακτήρας τονίζεται από το ηφαιστιογενές έδαφος και εκφράζεται σαν αρώματα βρεγμένης πέτρας, τσακμακόπετρας και μπαρουτιού. Ναι πιθανόν να μη σου ακούγονται πολύ ευχάριστα όλα αυτά αλλά σε μικρές δόσεις κάνουν το κρασί ιδιαίτερο και πολύπλοκο. Στην βόρεια Ελλάδα δίνει κρασιά με πιο φρουτώδη χαρακτήρα και πιο ήπια οξύτητα. Συμμετέχει σε αρκετά ΠΟΠ με σημαντικότερο το ΠΟΠ Σαντορίνης που αφορά ξηρά και γλυκά κρασιά (Vinsanto). Ενδιαφέρον είναι πως είναι μια από τις ελληνικές ποικιλίες που κάνουν καριέρα στο εξωτερικό, και συγκεκριμένα στην Αυστραλία, όπου από το 2016 εμφιαλώνεται από το οινοποιείο Jim Barry.
Ενώ το όνομα του σημαίνει ξινό και μαύρο δεν έχει τόσο σκούρες ρώγες και δίνει κρασιά με σχετικά ανοιχτό χρώμα. Από την άλλη έχει όντως υψηλή οξύτητα και έντονες τανίνες. Το χαρακτηριστικά αρώματα του είναι αυτά της τομάτας (πελτέ, λιαστή, σάλτσα), της ελιάς και των κόκκινων φρούτων. Η πατρίδα του είναι η Νάουσα όμως κάνει εξαιρετικά κρασιά και στο Αμύνταιο, τη Γουμένισσα και τη Ραψάνη. Συμμετέχει σε αρκετά ΠΟΠ όμως τα δυο βασικά όπου το βρίσκουμε μόνο του και όχι σε κάποιο blend είναι αυτό της Νάουσας και του Αμυνταίου. Στο Αμύνταιο κάνει εντυπωσιακά τριανταφυλλί, ροζέ κρασιά αλλά και αφρώδη.
Το Μοσχοφίλερο είναι η κοκκινωπή ποικιλία που κάνει καριέρα σαν λευκή! Ενώ έχει ροζ ρώγες συνήθως οινοποιείται σαν λευκό κρασί (τα τελευταία χρόνια και σαν ροζέ). Έχει τραγανή οξύτητα, ελαφρύ σώμα και αρώματα λουκουμιού, τριαντάφυλλου και εσπεριδοειδών. Πριν 10 χρόνια ήταν το αγαπημένο κρασί των Ελλήνων γιατί ήταν αρωματικό, ελαφρύ και ευκολόπιοτο. Τα τελευταία χρόνια έχει εκθρονιστεί από τη Μαλαγουζιά. Καλλιεργείται κυρίως στην Πελοπόννησο, με σημαντικότερη περιοχή αυτή του οροπεδίου της Μαντινείας (ΠΟΠ Μαντινεία).
Είναι γνωστό με πολλά διαφορετικά ονόματα όπως Μαύρο της Νεμέας, Αίμα του Ηρακλή και Νεμεάτικο. Είναι μια κόκκινη ποικιλία που πατρίδα της είναι η Νεμέα. Δίνει ΠΟΠ κρασιά με την ένδειξη Νεμέα τα όποια είναι πάντα κόκκινα αλλά μπορεί να είναι ξηρά, γλυκά ή ημίγλυκα. Το Αγιωργίτικο έχει συνήθως μέτριες τανίνες και σώμα και ισορροπημένη οξύτητα. Τα χαρακτηριστικά αρώματα της ποικιλίας είναι τα ώριμα κόκκινα φρούτα όπως η φράουλα, το κεράσι και το βύσσινο, τα γλυκά μπαχαρικά και η σοκολάτα.
Είναι η Σταχτοπούτα του Ελληνικού κρασιού! Η ποικιλία που παραλίγο να εξαφανιστεί αλλά τη διέσωσαν ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου και η Ρωξάνη Μάτσα αυτή τη στιγμή έχει κατακτήσει όλη την Ελλάδα. Αν και η πατρίδα της είναι η ορεινή Ναυπακτία καλλιεργείται σχεδόν παντού και λατρεύεται όσο καμία άλλη. Ο λόγος είναι ο πληθωρικός αρωματικός της χαρακτήρας με λουλούδια, βότανα, πυρηνόκαρπα και τροπικά φρούτα που συνοδεύεται από μέτριο σώμα και οξύτητα.
Το φημισμένο γλυκό κρασί της Πάτρας είναι πολλά περισσότερα από αυτό. Η Μαυροδάφνη είναι μια πολύ εντυπωσιακή, κόκκινη ποικιλία με ζωηρό ταπεραμέντο. Μπορεί να δώσει γλυκά αλλά και ξηρά, κόκκινα και ροζέ κρασιά. Στην Κεφαλονιά και την Πάτρα συμμετέχει σε 2 ΠΟΠ που αφορούν αποκλειστικά κόκκινα γλυκά κρασιά. Και τώρα λίγο ρομάντζο. Η Μαυροδάφνη λέγεται πως πήρε το όνομα της από την αγαπημένη του Γουσταύου Κλάους που ήταν μελαχρινή και την έλεγαν Δάφνη. Η Δάφνη πέθανε πολύ νέα και έτσι ο Κλάους για να τη θυμάται ονόμασε το σταφύλι Μαυροδάφνη! Τα χαρακτηριστικά αρώματα της ποικιλίας είναι τα μαύρα φρούτα, τα βότανα, ο καφές και το κακάο. Τα εντυπωσιακά κόκκινα ξηρά κρασιά της ποικιλίας έχουν πλούσιο σώμα, τραγανή οξύτητα και μέτριες τανίνες.
Η συνταγή της έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα, όταν οι Έλληνες μετέφεραν τα κρασιά τους σε αμφορείς, με τριήρεις, στον τότε γνωστό κόσμο. Τα πήλινα δοχεία σφραγίζονταν με ρετσίνι πεύκου και όποια δεν έβρισκαν τον προορισμό τους (ξέρεις πήγαιναν λίγο στα κουτουρού, δεν είχαν gps) γυρνούσαν πίσω. Σε μια τέτοια επιστροφή άνοιξαν τους αμφορείς και παρατήρησαν πως το κρασί είχε αλλάξει, είχε αρωματιστεί από το ρετσίνι και πάρα πολύ τους άρεσε. Πολλά χρόνια πέρασαν από τότε και η συνταγή εξελίχθηκε (προς το καλύτερο ευτυχώς) και έτσι οι νέες ρετσίνες που κυκλοφορούν μας κάνουν περήφανους διεθνώς. Και να μην αρχίσω να λέω το πόσο ταιριάζουν με την ελληνική κουζίνα: μπακαλιάρος σκορδαλιά, χωριάτικη με φέτα, μαριδάκι, σπανακόπιτες, λαχανοντολμάδες και η λίστα δεν τελειώνει ποτέ! Παραδοσιακά γίνεται με Σαββατιανό αλλά της ταιριάζουν και άλλες ποικιλίες όπως ο Ροδίτης, το Ασύρτικο και το Ξινόμαυρο.
Βασικές Περιοχές
Οι ποικιλίες πάνε χέρι χεράκι με τις αντίστοιχες περιοχές όποτε εύκολα καταλαβαίνεις πως οι σημαντικότερες αμπελουργικές περιοχές του ελληνικού κρασιού είναι η Σαντορίνη, η Νάουσα, η Νεμέα, η Μαντινεία, η Γουμένισσα, το Αμύνταιο και η Κεφαλονιά. Ακολουθούν ο αμπελώνας της Αττικής, ο ανερχόμενος αμπελώνας της Κρήτης αλλά και περιοχές της Βορείου Ελλάδος όπως η Μαρώνεια αλλά και η Χαλκιδική.
Στον αμπελώνα της Αττικής οφείλεται η εθνική μας Ρετσίνα και το Σαββατιανό. Η Μαρώνεια ήταν από τα πρώτα terroir που αναγνωρίστηκαν από τους αρχαίους Έλληνες. Συγκεκριμένα ο Μαρώνειος Οίνος ήταν διάσημος στα πέρατα του κόσμου και αναφερόταν ακόμα και στους Δειπνοσοφιστές του Αθηναίου. Όταν ο Οδυσσέας κατέκτησε τη Μαρώνεια, ο Μάρων για να σώσει τη ζωή του, του έδωσε πιθάρια με παλιό, γλυκό κόκκινο κρασί. Ήταν το κρασί που αργότερα έδωσε στον Πολύφημο για να τον μεθύσει. Η Χαλκιδική από την άλλη έχει το δικό της ΠΟΠ Πλαγιές Μελίτωνα που αφορά κυρίως το Πόρτο Καρράς και είναι ένας φόρος τιμής σε ένα από τα πρώτα, μεγάλα, ελληνικά οινοποιεία. Θεσπίστηκε το 1970 και ήταν το πρώτο ΠΟΠ που αφορούσε ξένες ποικιλίες.
Εκτός από τα ΠΟΠ που αναφέρθηκαν παραπάνω, ιδιαίτερης μνείας χρήζει και το ΠΟΠ Μοσχάτο Σάμου. Το ακριτικό νησί των Δωδεκανήσων κάνει συγκλονιστικά γλυκά κρασιά από Μοσχάτο που μαζί με τη Ρετσίνα είναι τα πιο γνωστά εξαγώγιμα ελληνικά κρασιά.
Εύα Μαρκάκη
Wine Geek
