Ο ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ ΑΜΠΕΛΩΝΑΣ ΤΗΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ

Αρχικά σύμφωνα με αρχαιολογικές έρευνες και ανασκαφές που έχουν γίνει στο νησί, στη Σαντορίνη και συγκεκριμένα στο Ακρωτήρι καλλιεργούσαν αμπέλια από το 17ο αιώνα π.Χ. Οι τότε κάτοικοι της περιοχής έκαναν και εμπορευόντουσαν το δικό τους κρασί. Μετά την έκρηξη του ηφαιστείου, το 1600 π.Χ. ο προϊστορικός αμπελώνας καταστράφηκε. Δοκιμάστηκαν πολλά φυτά αλλά το αμπέλι ήταν από τα ελάχιστα που επιβίωσε. Ο λόγος είναι πως οι ρίζες του κατάφεραν να διαπεράσουν τη θηραϊκή γη και να φτάσουν σε βάθος όπου βρίσκουν νερό και θρεπτικά συστατικά. Σ’ αυτό το σημείο εύκολα καταλαβαίνει κανείς πως δικαίως θεωρείται από τους αρχαιότερους αμπελώνες του κόσμου, με ηλικία περίπου 3.500 χρόνων.

Τα αμπέλια της Σαντορίνης λόγω του ιδιαίτερου εδάφους της γλίτωσαν από την φυλλοξήρα και έτσι υπάρχουν αρκετοί αμπελώνες με ηλικία τα 100 έτη. Λόγω του πολύ ξηρού κλίματος της αλλά και των δυνατών ανέμων οι αμπελουργοί έχουν δημιουργήσει μια ιδιαίτερη διαμόρφωση αμπέλου, τις κουλούρες ή καλάθια. Ο αμπελουργός αρχίζει να σχηματίζει το καλάθι μόλις το φυτό αποκτήσει γερό, σκληρό κορμό. Όταν έρθει η εποχή για να το κλαδέψει, αφαιρεί όλες τις κληματίδες του έτους εκτός από μία, την πιο γερή, που τη λυγίζει σχεδόν κάθετα, ώστε να σχηματιστεί ένα στεφάνι παράλληλα προς το έδαφος, το οποίο δένει πάνω στον κορμό του φυτού. Κάθε χρόνο ακολουθεί την ίδια περίπου διαδικασία μέχρι που δημιουργείται ένα κυκλικό πλέγμα που μέσα του ωριμάζουν τα σταφύλια προστατευμένα από την άμμο και τον αέρα.

Ο σαντορινιός αμπελώνας έχει ένα μοναδικό terroir με τα εξής ιδιαίτερα φυσικά χαρακτηριστικά: 1) Το ηφαιστειογενές έδαφος, που είναι πορώδες, πλούσιο σε τέφρα και ελαφρόπετρα, η οποία απορροφά την υγρασία. Επίσης, είναι πλούσιο σε ανόργανα και μεταλλικά στοιχεία. 2) Το ξηρό του κλίμα με πολύ σπάνιες βροχοπτώσεις. Οι καλοκαιρινές, νυχτερινές ομίχλες είναι η κύρια πηγή υγρασίας. Από την άλλη οι δυνατοί άνεμοι στεγνώνουν το αμπέλι λειτουργώντας προστατευτικά για το σταφύλι. 3) Η μεγάλη περίοδος ηλιοφάνειας η οποία βοηθά στην καλή ωρίμαση του σταφυλιού. Όλα τα παραπάνω συντελούν στη δημιουργία κρασιών με πλούσιο σώμα και κοφτερή οξύτητα.

Οι βασικές ποικιλίες που καλλιεργούνται στο νησί είναι το Ασύρτικο, το Αθήρι, το Αηδάνι, το Μαυροτράγανο, το Κατσανό, η Μανδηλαριά και η Γαιδουριά. Ο ορυκτός χαρακτήρας είναι διάχυτος και μαζί με την συμπύκνωση είναι αυτό που χαρακτηρίζει τα κρασιά της Σαντορίνης. Το Ασύρτικο της Σαντορίνης είναι μια από τις ελληνικές ποικιλίες με το μεγαλύτερο δυναμικό παλαίωσης. Το άγγιγμα του χρόνου του χαρίζει πετρολ και μελένιες νότες που θυμίζουν Riesling.

Το ΠΟΠ Σαντορίνη αποτελείται από 75% Ασύρτικο (τουλάχιστον), Αηδάνι άσπρο και Αθήρι για τους ξηρούς οίνους. Ενώ τα γλυκά ΠΟΠ κρασιά Vinsanto περιέχουν τουλάχιστον 51% Ασύρτικο, Αηδάνι άσπρο και άλλες λευκές τοπικές ποικιλίες. Η ένδειξη Vinsanto προϋποθέτει υπερώριμα σταφύλια που λιάζονται και αφυδατώνονται ώστε τα σάκχαρά τους να είναι τουλάχιστον 370γρ/λίτρο και υποχρεωτική ωρίμαση σε δρύινα βαρέλια για τουλάχιστον 2 χρόνια. Περαιτέρω παραμονή σε βαρέλια μπορεί να είναι 4ετής ή πολλαπλάσια του 4. Οι οίνοι Vinsanto μπορούν να είναι "φυσικώς γλυκείς - λιαστοί" αλλά και "οίνοι λικέρ από λιασμένα σταφύλια". Στη δεύτερη περίπτωση, η ζύμωση σταματά με προσθήκη αλκοόλ αμπελοινικής προέλευσης. Μια ειδική κατηγορία ξηρών ΠΟΠ κρασιών είναι το Νυχτέρι, που έχει προϋποθέσεις ωρίμασης σταφυλιού (υπερώριμα), ποσοστού αλκοόλ (τουλάχιστον 13.5% Vol) και υποχρεωτική ωρίμαση σε δρύινο βαρέλι για τουλάχιστον 3 μήνες.

Εύα Μαρκάκη

wine Geek