ΑΛΣΑΤΙΑ: ΕΝΑ ΜΩΣΑΪΚΟ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΕΔΑΦΩΝ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΚΑΤΙ ΤΟ ΜΑΓΙΚΟ!

Η σπάνια φυσική ομορφιά και η ξεχωριστή αρχιτεκτονική της, έχουν φωτογραφηθεί όσο λίγες και την τοποθετούν στις top προτιμήσεις τουριστών και φωτογράφων. Αλλά εδώ συμβαίνει και κάτι ακόμα. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να ασχολείται με το κρασί και να μην έχει κάνει αναζήτηση τους αμπελώνες της Αλσατίας στο Google Maps. Η περιοχή έχει τεράστιο οινολογικό ενδιαφέρον και είναι αδιαμφισβήτητα ένα παγκόσμιο αμπελουργικό στολίδι.

Μια μικρή ιστορική αναδρομή

Για πάμε λίγο λοιπόν. Η πανέμορφη Αλσατία βρίσκεται στη βορειοανατολική Γαλλία, ένα τσακ από τα σύνορα με τη Γερμανία και έχει περάσει δια πυρός και σιδήρου, διότι για πολλά χρόνια είχε γίνει το μπαλάκι του ping pong ανάμεσα στις δυο χώρες. Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο όμως εντάχθηκε μόνιμα στη Γαλλία. Ωστόσο, η γερμανική επιρροή, παρέμεινε αγέρωχη και ισχυρή μέχρι και σήμερα. Η καθομιλουμένη γλώσσα, αποτελεί ένα κράμα γαλλικών και γερμανικών, αλλά το ίδιο συμβαίνει και στα περισσότερα ονόματα χωριών και αμπελοτεμαχίων, χωρίς ο γαστρονομικός χάρτης να έχει μείνει απέξω.  

Από θέση παίρνει άριστα 10!

Κατέχει μια ιδιαίτερα πλεονεκτική θέση στο χάρτη, με τα Βόσγια Όρη (Vosges mountains) από τα δυτικά να προστατεύουν, από τους δυνατούς ανέμους, όλη την κοιλάδα που καταλήγει ανατολικά στον ποταμό Ρήνο. Είναι από τις πιο εύφορες και ηλιόλουστες περιοχές της Ευρώπης με κλίμα ηπειρωτικό, ξηρό και λίγες βροχοπτώσεις (500mm/χρόνο). Για τους λάτρεις της γεωλογίας εδώ υπάρχει πολύ ψωμί, αφού η Αλσατία έχει 13 καταγεγραμμένα είδη εδαφών! Δηλαδή, σε πολύ μικρές αποστάσεις, ακόμα και κάθε 100 μέτρα, το έδαφος είναι τελείως διαφορετικό. Και αυτό της χαρίζει μια μοναδικότητα, αφού η σύσταση του εδάφους είναι καθοριστική  για το χαρακτήρα και την ποιότητα των παραγόμενων κρασιών.

Οι ποικιλίες της Αλσατίας

Στην Αλσατία, οι λευκές ποικιλίες έχουν αυτοδυναμία, ενώ από ερυθρές θα συναντήσεις το Pinot Noir. Για την ακρίβεια η κατανομή των ποικιλιών είναι η παρακάτω:

• Riesling 22%
• Gewurztraminer 19%
• Pinot Gris 15%
• Muscat 2%
• Pinot Blanc 21%
• Pinot Noir 10%
• Sylvaner 8%
• Auxxerois, Chasselas, Chardonnay 3%

Αν έχεις αρχίσει να κάνεις τη σύνδεση εδαφών-ποικιλιών, έχε κατά νου πως η κάθε ποικιλία, δίνει μια διαφορετική έκφραση, ανάλογα με το έδαφος στο οποίο έχει καλλιεργηθεί, αλλά επιπρόσθετα εμφανίζεται από την πιο ξηρή έως την πιο γλυκιά εκδοχή της.  Άρα μιλάμε για την απόλυτη Βαβέλ!

Η high class!

Η Αλσατία μπορεί να υπερηφανεύεται για την τεράστια ποικιλία των terroirs της, υπάρχουν όμως κάποια που είναι υπεύθυνα για τη μοναδική έκφραση των «ευγενών ποικιλιών» (όπως είναι γνωστές, ή noble varieties) Riesling, Gewürztraminer, Pinot Gris και Muscat, που δίνουν κρασιά παγκόσμιας κλάσης. Ναι, είναι μόνο λευκά!

Τα γρανιτικά εδάφη στα βουνά Vosges δίνουν στο Riesling έντονη ορυκτότητα, με μέτριο προς γεμάτο σώμα, υψηλή οξύτητα και μέτριο αλκοόλ. Ενώ σε ασβεστολιθικά εδάφη το φρούτο είναι πολύ έντονο και θεωρείται από τα καλύτερα της περιοχής, καλύτερα και από τα αντίστοιχα γερμανικά!

Τα ασβεστολιθικά και αργιλοπηλώδη εδάφη στο Bas-Rhin, ευνοούν την καλλιέργεια Pinot Gris και Gewürztraminer. Τα κρασιά αυτά έχουν γεμάτο σώμα, πλούσια υφή και υψηλό αλκοόλ, με έντονα αρώματα φρούτων και ισορροπημένη οξύτητα. Ο ασβεστόλιθος προσδίδει μια  αξιοσημείωτη πετρώδη ορυκτότητα στα κρασιά.

To Muscat εμφανίζεται σε 2 διαφορετικές ποικιλίες. Muscat Ottonel & Muscat Blanc a Petits Grains, με ελαφρύ προς μέτριο σώμα και χαμηλή προς μέτρια οξύτητα. Ξηρό και ντελικάτο με αρώματα λουλουδιών αλλά και φρουτώδη χαρακτηριστικά.

Ωστόσο, αν και το Pinot Noir δεν συγκαταλέγεται στις ευγενείς ποικιλίες, ευνοείται ιδιαίτερα από τα αμμοπετρώδη και σχιστολιθικά εδάφη, σε συγκεκριμένες περιοχές. Το κρασί είναι πολύ κομψό, αρκετά φρουτώδες, με  μοναδική υφή, γήινα και ορυκτά χαρακτηριστικά και αρκετά πιο οικονομικό από τα αντίστοιχα της Βουργουνδίας!

Τί θα δεις στις ετικέτες

Ωστόσο το 80% των παραγόμενων κρασιών είναι μονοποικιλιακά, οπότε κάθε φορά ξέρεις ακριβώς τι δοκιμάζεις. Οι ετικέτες των μπουκαλιών αναφέρουν ξεκάθαρα την ποικιλία, ενώ το διακριτικό AOC (Appellation d'Origine Contrôlée) διασφαλίζει πως τα παραγόμενα κρασιά αποτελούν τις αυθεντικές εκφράσεις των διαφορετικών terroir του τόπου. Σε κάποιες όμως, θα συναντήσεις και τα εξής:

Vendanges Tardives, είναι κρασιά όψιμου τρύγου από ώριμα σταφύλια, αποκλειστικά και μόνο από τις ευγενείς ποικιλίες!   

Selection de Grains Nobles, κρασιά υπερ-ώριμων σταφυλιών που έχουν προσβληθεί από βοτρίτη. Αυτά θα τα συναντήσεις πιο σπάνια αφού ο βοτρύτης θέλει υγρασία και η Αλσατία δεν διαθέτει και πολύ!

Cremant d’ Alsace, αναφέρεται στα sparkling wines, παραγόμενα με την παραδοσιακή μέθοδο της σαμπάνιας και μόνο από τις ποικιλίες Riesling, Pinot Blanc, Pinot Noir, Pinot Gris, Auxerrois και Chardonnay. Η ροζέ version τους είναι κατά 100% Pinot Noir, αλλά και πολύ σπάνια.

Τέλος, αν αναρωτιέσαι τί απέγινε εκείνο το 20%, υπάρχει ειδική ονομασία και για αυτό. Τα  Edelzwicker είναι blend λευκών ποικιλιών οποιουδήποτε ποσοστού και μεθόδου οινοποίησης, ενώ τα Gentil είναι blend των ευγενών ποικιλιών με άλλες, αλλά με πολύ αυστηρά πρότυπα ανάμειξης. Αναγράφονται και αυτά στην ετικέτα.

Τα αμπελοτεμάχια που ξεχωρίζουν

Οι πιο προικισμένοι αμπελώνες της Αλσατίας, είναι μόνο 51 και χαρακτηρίζονται ως Alsace Grand Cru. Η κατηγοριοποίηση αυτή έγινε το 1983 και αναφέρεται σε αμπελώνες πολύ υψηλής ποιότητας, στους οποίους μπορούν να καλλιεργηθούν μόνο οι 4 noble varieties, Riesling, Pinot Gris, Gewurztraminer και Muscat. Αυτές καλύπτουν μόνο το 4% της συνολικής παραγωγής σταφυλιών της Αλσατίας, κάτι που δικαιολογείται απόλυτα, αν λάβει κανείς υπόψιν τις μικρές στρεμματικές αποδόσεις και την αυστηρότητα επιλογής των αμπελώνων! Τα κρασιά εμφανίζουν εξαιρετικές δυνατότητες παλαίωσης, αναπτύσσοντας πολυπλοκότητα και τριτογενή αρώματα διατηρώντας όμως παράλληλα τη φρεσκάδα που όπως και να το κάνουμε, είναι σήμα κατατεθέν των κρασιών της Αλσατίας.

Κάποια από αυτά αξίζει να τα θυμάσαι και είναι το Schlossberg, το Brand, το Rosacker, το Pfersigberg, το Bruderthal, το Eichberg, το Hengst, το Zotzenberg, το Kirchberg de Barr και το Furstentum.

Την εξαίρεση στον κανόνα, αποτελεί το Grand Cru Zoztenberg, στο οποίο μπορεί να καλλιεργηθεί και η  ποικιλία Sylvaner, ενώ το Pinot Noir απέκτησε πολύ πρόσφατα το δικό του Grand Cru στα αμπελοτόπια Kirchberg de Barr και Hengst, κάτι που μέχρι πρότινος απαγορευόταν!  

Μια τελευταία διάκριση, τεράστιας σημασίας για την Αλσατία, είναι οι αμπελώνες Clos. Δηλαδή  ένα κομμάτι αμπελώνα ή ολόκληρος αμπελώνας, που είναι περιφραγμένος με τοίχο. Ο τοίχος βέβαια μπορεί και να μην υπάρχει, καθώς με την πάροδο των χρόνων ίσως να έχει γκρεμιστεί ή και να μην υπήρξε ποτέ! Τα Clos όμως έχουν τη μεγαλύτερη σημασία στην οινική παράδοση της περιοχής, περισσότερο και από τα Grand Cru αμπελοτόπια. Μπορεί δηλαδή η ετικέτα του κρασιού να μην αναφέρει καν πως είναι Grand Cru, γιατί η αναγραφή Clos του δίνει περισσότερο κύρος! Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Clos Saint Hune του οινοποιείου Maison Trimbach.  

Για να μην μακρηγορούμε

Κάθε μπουκάλι Alsace AOC είναι ένα ταξίδι στο terroir, τον πολιτισμό και την ιστορία της περιοχής. Δοκίμασε την πεντακάθαρη κομψότητα ενός Riesling Reserve 2021 Trimbach, την αρωματική γοητεία και πολυπλοκότητα του Gewürztraminer Grand Cru Altenberg de Bergheim 2016 Gustave Lorentz και τη συμπύκνωση ενός Pinot Gris Reserve 2018 Trimbach. Τα terroirs της Αλσατίας θα σε καλωσορίσουν σε ένα μαγευτικό κόσμο γεύσεων, που μπορείς να απολαύσεις χωρίς να είσαι απαραίτητα εκεί. Έτσι, χωρίς άλλη θεωρία καλύτερα να περάσεις στο πρακτικό κομμάτι και να απολαύσεις όχι μόνο τις ποικιλίες σταφυλιών της Αλσατίας, αλλά και την ίδια την ουσία του terroir που τα διαμόρφωσε! Santé!...ή Prost!

 Χριστίνα Τσόγκα