ΑΡΘΡΑ Τα κρασιά της Πορτογαλίας

ΤΑ ΚΡΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑΣ

ΜΑΘΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΤΥΛ ΚΡΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑΣ! ΜΙΑΣ ΧΩΡΑΣ ΜΕ ΠΛΟΥΤΟ ΓΗΓΕΝΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ, ΠΟΥ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΑΛΛΗ ΟΙΝΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΧΩΡΑ!
Τα κρασιά της Πορτογαλίας

Διάβασε εδώ, για τις ποικιλίες και τα στυλ κρασιών της Πορτογαλίας, μιας χώρας με πλούτο γηγενών ποικιλιών, που διαφοροποιείται απο οποιαδήποτε άλλη οινοπαραγωγική χώρα!

 

Η Πορτογαλία είναι φολκλόρ! Με το που κάποιος αναφέρει το όνομά της, το μυαλό πάει αμέσως σε εικόνες τρικολόρε, λαμπερές και με εντελώς ασύνδετους συνδυασμούς χρωμάτων, που για κάποιο λόγο μόνο εκεί βγάζουν νόημα και είναι αρμονικοί. Είναι από τους προορισμούς που δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να παραλείψεις. Εγώ δεν έχω πάει, αλλά όλοι λένε το ίδιο και δεν έχω κανένα λόγo να το αμφισβητήσω, αφού μια απλή αναζήτηση στο internet σου φτιάχνει τη διάθεση και σου ανοίγει την όρεξη.

Αν χορτάσεις με τις εικόνες και μπεις λίγο πιο βαθιά στην ενδοχώρα, θα διαπιστώσεις πως αυτή η ποικιλομορφία δεν υπάρχει μόνο εκεί, αλλά συνεχίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και στο οινικό πάλκο της χώρας.

Οινικά συγκαταλέγεται στις χώρες του Παλαιού Κόσμου, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει δεχτεί μια μεγάλη αναβάθμιση στις τεχνικές παραγωγής, τόσο στην αμπελοκαλλιέργεια, όσο και στην οινοποίηση. Οι επιρροές από άλλες χώρες είναι ξεκάθαρες και πολλά από τα κρασιά πλέον, θυμίζουν πολύ αυτά του Νέου Κόσμου. Σε εξαιρετικά παραδείγματα, δημιουργείται ένας συνδυασμός που είναι σχεδόν σαγηνευτικός!

 

ΜΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Για την Πορτογαλία όλα ξεκίνησα αρκετά χρόνια πριν. Για την ακρίβεια, ήταν το 2000 π.Χ., όταν οι Ταρτήσιοι (πιο γνωστοί ως Ίβηρες) φύτεψαν τα πρώτα αμπέλια στις όχθες των ποταμών Tejo και Sado. Στη συνέχεια οι Φοίνικες ανέλαβαν τη διακίνηση των προϊόντων της περιοχής και ανάμεσα σε αυτά ήταν και το κρασί. Ήταν όμως τον 7ο αιώνα π.Χ. όταν οι Έλληνες εγκαταστάθηκαν στην Ιβηρική Χερσόνησο και ανέπτυξαν την αμπελοκαλλιέργεια, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην τέχνη της οινοποίησης. Με τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία ήρθε και ο εκσυγχρονισμός της αμπελοκαλλιέργειας και η εισαγωγή νέων ποικιλιών, αφού το κρασί που έστελναν για τα γλέντια στη Ρώμη, ήταν πια αρκετό. Μερικούς βαρβάρους αργότερα, και περίπου τον 13ο αιώνα, επικράτησε ο Χριστιανισμός , που το έκανε αναπόσπαστο κομμάτι των θρησκευτικών τελετών, και έτσι ταξίδεψε σε κάθε γωνιά του κόσμου με καράβια, από Ευρώπη και Ινδία, μέχρι Βραζιλία, Ανατολή και Αγγλία (εκεί τα αποθέωσαν!). To 1757, ο πρώτος πρωθυπουργός της χώρας, Μαρκήσιος Pombal θέλησε να βάλει μια τάξη στα πράγματα και έτσι το κρασί που παρέμενε άθικτο στα βαρέλια κατά τα μακρινά αυτά ταξίδια, επωφελήθηκε από μια σειρά προστατευτικών μέτρων και η περιοχή του Alto Douro οριοθετήθηκε, ενώ το περίφημο Port έγινε γνωστό παντού και η τιμή του εκτοξεύθηκε. Φήμες λένε, πως αυτή ήταν και η πρώτη επίσημα οριοθετημένη περιοχή στον κόσμο του κρασιού.

Τον 19ο αιώνα η φυλλοξήρα ήρθε και τα χάλασε όλα, αλλά τον 20ό αιώνα οι ονομασίες προέλευσης και οι κανονισμοί έφεραν την κατηγοριοποίηση των αμπελώνων και την αδιαμφησβήτητη ποιότητά τους. Σήμερα, η Πορτογαλία έχει 14 αμπελουργικές περιοχές, με 31 ονομασίες προέλευσης.

  

ΟΙ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΤΗΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑΣ

Οι αμπελώνες της Πορτογαλίας έχουν τεράστια ποικιλομορφία, με μοναδικές γηγενείς ποικιλίες που εκφράζουν την πλούσια οινική της κληρονομιά. Οι λευκές ποικιλίες καλύπτουν περίπου το 45% του αμπελώνα, ενώ οι ερυθρές το υπόλοιπο 55%, με πιο σημαντική την Touriga Nacional. Συνολικά καλλιεργούνται πάνω από 250 ποικιλίες, με τις πιο σημαντικές να είναι οι εξής:

  • Touriga Nacional 20%
  • Aragonez ή Tinta Roriz (το γνωστό Tempranillo) 15%
  • Alvarinho (το γνωστό Albarino) 8%
  • Baga 6%
  • Fernao Pires 7%
  • Castelao 5%
  • Touriga Franca, Trincadeira, Tinta Barroca, Verdelho, Viosinho, Tinto Cao, Rabigato, Loureiro, Arinto, Jaen, Bical, Maria Gomes, Alicante Bouschet και λοιπές 39%

 

ΚΑΙ ΟΙ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ 

Τοπογραφικά βρίσκεται σε πολύ κομβικό σημείο, αφού η επιρροή απο τον Ατλαντικό Ωκεανό και τις ηπειρωτικές ζώνες, είναι μεγάλη πρόκληση αμπελουργικά. Αυτή η εγγύτητα στον ωκεανό, δημιουργεί ποικιλομορφία και στο κλίμα, ενώ πολύ μεγάλος παράγοντας για την ωρίμανση και τον κύκλο ζωής των σταφυλιών είναι τα δροσερά αεράκια που έρχονται από εκεί. Σε κάποιες περιοχές το κλίμα είναι ήπιο και εκεί τα πράγματα είναι λίγο πιο εύκολα. Σε εκείνες όμως με το θερμό και ξηρό κλίμα τα πράγματα δυσκολεύουν, αλλά και εκεί το υψόμετρο και άλλοι παράγοντες δίνουν πάντα τη λύση. Σε γενικές γραμμές όπου και να βρεθείς στην Πορτογαλία, υπάρχει και ένα διαφορετικό στυλ κρασιού έστω και αν είναι από την ίδια ποικιλία. Κάτι που μεταξύ μας, δεν μας προκαλεί τεράστια έκπληξη. Οι καλύτερες περιοχές είναι οι παρακάτω:

Douro: Αν διάβασες όλα τα παραπάνω και ειδικά το κομμάτι της όχι και τόσο μικρής ιστορικής αναδρομής, θα θυμάσαι πως το Douro είναι η παλαιότερη και πιο φημισμένη οινοπαραγωγική περιοχή της Πορτογαλίας. Όταν ακούς Port εδώ θα ανατρέχεις, αφού είναι η μητέρα των γλυκών ενισχυμένων κρασιών. Η κοιλάδα Alto Douro, έχει αναγνωριστεί ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς από την UNESCO και είναι και η πρώτη που πήρε ονομασία προέλευσης DOC (Denominacao de Origem Controlada). Τα αμπέλια βρίσκονται σε απότομες πλαγιές και πεζούλες γύρω από τον ποταμό, που είναι από τις πιο πλεονεκτικές θέσεις για την ωρίμανσή τους..

Βασικές ποικιλίες: Touriga Nacional, Touriga Franca, Tinta Roriz (το γνωστό Tempranillo), Tinta Barroca, Malvasia Fina, Vioshino, Verdelho, Sousao. Εδώ παράγεται το Port που είναι γλυκό, αλλά η περιοχή παράγει εξαιρετικά κόκκινα κρασιά με μεγάλο δυναμικό παλαίωσης και υποδειγματικά λευκά. Φρούτο, σώμα και ασυναγώνιστη σχέση ποιότητας τιμής. Μερικά πολύ αντιπροσωπευτικά παραδείγματα με τρομερή σχέση ποιότητας-τιμής είναι τα Crasto Superior Branco 2023, Crasto Superior Tinto 2021 και Roquette & Cazes 2021.

Vinho Verde: Βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας και είναι γνωστή για τα ελαφριά, φρέσκα και συχνά ελαφρώς αφρώδη λευκά κρασιά της. Εδώ ο Ατλαντικός κάνει ότι θέλει, λόγω εγγύτητας και οι βροχές σχεδόν δεν σταματούν με αποτέλεσμα κρασιά με υψηλή οξύτητα, έντονα αρώματα εσπεριδοειδών, λουλουδιών, με μια διακριτική μεταλλικότητα. Το όνομα δεν είναι τυχαίο αφού σημαίνει "πράσινο κρασί" και υποδηλώνει πως τα κρασιά αυτά καταναλώνονται πιο ευχάριστα, όσο είναι ακόμα νεαρά!

Βασικές ποικιλίες: Alvarinho, Loureiro, Loureiro, Arinto

Dao: Κατευθυνόμαστε προς την κεντρική Πορτογαλία, και μια περιοχή που είναι σχεδόν περικυκλωμένη από βουνά. Αυτό αυτόματα λειτουργεί σαν ένα φράγμα προστασίας από τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Τα κρασιά εδώ είναι κυρίως ερυθρά, φρουτώδη, πολύ ισορροπημένα και κομψά, με μεγάλη δυνατότητα παλαίωσης. 

Βασικές ποικιλίες: είναι το σπίτι της Touriga Nacional, της πιο ευγενικής ερυθρής ποικιλίας της Πορτογαλίας και πολλοί τα παρομοιάζουν με εκείνα του Bordeaux (φυσικά σε εντελώς διαφορετικές τιμές). Θα βρεις και τις Tinta Roriz, Alfrocheiro, Jaen.

Alentejo: Πρόκειται για τη μεγαλύτερη οινοποιητική περιοχή της Πορτογαλίας και αποτελείται από 8 υποπεριοχές. Οι μεγάλες εναλλαγές στο κλίμα καταλήγουν και σε μεγάλη ποικιλία στα κρασιά. Μαλακά, αρωματικά λευκά από τη μια, ερυθρά με γεμάτο σώμα, φρουτώδη χαρακτήρα και μαλακές τανίνες, απο την άλλη.

Βασικές ποικιλίες: Aragonez (Tempranillo), Trincadeira, Alicante Bouschet.

Bairrada: Βρίσκεται ανάμεσα στον Ατλαντικό και στο Dao. Λόγω θέσης, η ωρίμανση των σταφυλιών εξαρτάται απόλυτα απο τις καιρικές συνθήκες και μερικές φορές δεν είναι η επιθυμητή, με αποτέλεσμα τα κρασιά κάθε χρονιά να έχουν, μερικώς, διαφορετικό χαρακτήρα. Η τοπική ποικιλία Baga δίνει έντονα, τανικά κόκκινα κρασιά με χαρακτήρα, που έχουν υψηλή οξύτητα και στιβαρές τανίνες, καθώς και μεγάλο σύμμαχο το χρόνο. Εδώ θα βρούμε και αφρώδη κρασιά από Bical και Maria Gomes, που είναι value for money. 

Βασικές ποικιλίες: Baga, Touriga Nacional, Maria Gomes, Bical.

Madeira: Σε αυτή τη νησιωτική περιοχή βγαίνει το γνωστό ενισχυμένο Madeira, ένα κρασί θρύλος. Έχει ασύλληπτη παλαίωση και πλούσιες γεύσεις καραμέλας, ξηρών καρπών και καβουρδισμένων μπαχαρικών. Είναι άξιο απορίας, ότι ακόμα και μετά τα 50 έτη, αυτά τα κρασιά μπορούν να διατηρήσουν το φρούτο και τη φρεσκάδα τους! Στην περιοχή παράγονται και ξηρά κρασιά.

Βασικές ποικιλίες: Sercial, Verdelho, Bual, Malvasia.

Λισσαβόνα – Η δεύτερη μεγαλύτερη περιοχή κρασιού στην Πορτογαλία. Τα καλύτερα αμπέλια βρίσκονται βόρεια της πόλης, ενώ η οινοποίηση εκεί έχει διεθνείς επιρροές, με πολυποικιλιακά κρασιά, διεθνείς και ντόπιες ποικιλίες που καταλήγουν σε ελαφριά λευκά έως και πλούσια κόκκινα. Τα λεγόμενα Vinho Regional!

Βασικές ποικιλίες: Arinto, Fernao Pires, Alicante Bouschet, Castelao.

 

 

ΤΟ ΡΕΖΟΥΜΕ

Η Πορτογαλία σίγουρα δεν έχει το marketing της Γαλλίας και των υπόλοιπων γειτόνων (κατά βάθος πιστεύω πως το κάνουν απλά για να το κρατήσουν όλο για αυτούς), αλλά συνεχώς κερδίζει έδαφος ανάμεσα στους κύκλους των επαγγελματιών κρασιού και οινόφιλων παγκοσμίως. Τα πορτογαλικά κρασιά χαρακτηρίζονται από εξαιρετική σχέση ποιότητας-τιμής, που τα βάζει πολύ εύκολα στο καθημερινό τραπέζι. Φυσικά έχει και πολύ πιο στιβαρά (και ακριβά) κρασιά. Γηγενείς ποικιλίες όπως Touriga Nacional και Touriga Franca, Verdelho και Viosinho έχουν μια μοναδική ικανότητα να παντρεύουν την παράδοση με την καινοτομία και να δίνουν κρασιά πολύ χαρακτηριστικά της χώρας και του terroir της. Αν δεν έχεις ακόμα μπει στο κόλπο, μην περιμένεις γιατί το αγαπημένο σου κρασί, μπορεί να μην είναι αυτό που πίστευες μέχρι τώρα!

 

Χριστίνα Τσόγκα